Pride nam-ı diğer onur, iftihar…
Aslında temelleri çok eskiye dayanan bu sivil direniş hareketinin tohumları 2. Dünya Savaşı döneminde eşcinsellere yönelik baskı ve şiddetin artmasıyla filizlenmeye başlıyor. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri tutucu tavrı ve eşcinselleri kamudan ihraç ederek kurduğu ayrıştırıcı stratejisi ile bayrağı göğüslüyor o dönemde. Eğitimi, karakteri, yetenekleri ne olursa olsun eşcinseller en büyük iç düşmanlar arasında yer alıyor.
Tarihler 28 Haziran 1969' u gösterdiğinde ise 'pride' kuğuya dönen çirkin ördek yavrusu misali göklerdeki ilk özgür uçuşunu gerçekleştiriyor.
Stonewall isyanları olarak da bilinen Stonewall Baskını ABD'de kendi halinde bir eşcinsel barına düzenlenen polis baskını ile kitlesel bir harekete dönüşüyor. New York polisinin sabahın erken saatlerinde gerçekleştirdiği baskın, kullanılan orantısız güç, barın müdavimlerinin polis karakoluna zorla götürülmeye çalışması ile başlayan olaylar, birçok mahalleden barın önüne akın eden insan kalabalığına, sivil çatışmalara, büyük bir isyana sebep oluyor. İsyanın büyümesiyle caddelerde kolluk kuvvetleriyle çatışmalar 6 gün boyunca devam ediyor. Protestolar günlerce sürüyor.
Bu olay eşcinsel hakları hareketini resmen başlatmış olmasa da kıvılcımı bir aleve dönüştürmüş oldu.
Bu güçlü isyandan tam bir yıl sonra yani 28 Haziran 1970 yılında Manhattan sokaklarında binlerce kişi Stonewall Inn'den Central Parka yürüyüş gerçekleştirdi. Slogan ise şuydu: 'Yüksek sesle söyle, eşcinseller gururludur.'
Böylece o dönemde 'Christopher Street Liberation Day' olarak adlandırılan ilk onur yürüyüşü yapılmış oldu.
Bu olaylar zinciri ve tabiki daha eski isyanlar ve aktivizm hareketi çok sayıda eşcinsel hakları örgütünün kurulmasına da sonucunu doğurdu. Ayrımcı olmayan bir hükümet politikasına zemin hazırladı. Ayrıca toplumun eğitilmesinde de büyük rol oynadı. Kamu otoriteritesini bastıran bu azınlık hareketi giderek tüm Dünyada ses getirdi.
Başkan Bill Clinton 1999 ve 2000 yılında Haziran ayını 'Gay ve Lezbiyen Onur Ayı' ilan etti. Ve arkasından gelen üç Birleşik Devletler başkanı da bu açıklamada bulundu.
2017 yılında Google dünyanın birçok yerinde yapılan Onur Yürüyüşlerini göstermek için haritalarına 'gökkuşağı' sembolü ekledi.
Tarihte ilk kez Arap Emirlikleri' ndeki elçilikler Onur Ayını kutlamak için sembol haline gelen gökkuşağı bayrağını göndere çekti ve LGBTQ bireylere desteklerini gösterdi.
Onur Yürüyüşü geçmişten bugüne ayrımcılığa tahammül etmeyen birçok insanı birleştiren bir güce sahip olmuştur. Mücadelenin yıldönümünde gerçekleştirilen yürüyüş sadece LGBTQ bireylerin haklı isyanı değil aynı zamanda sivil başarının bir simgesi haline gelmiştir. Kendisiyle, seçimleriyle, kalbiyle, varoluşuyla onur duyanların bir araya gelme ve birlikte gülümseme alanıdır.
Türkiye'de Onur Haftası
İlk olarak 1993 yılında 'Cinsel Özgürlük Haftası' adı altında kutlanmak istenen Onur Ayı dönemin İstanbul valisi tarafından kabul görmemiştir. Bu tavrın sonucunda Kaos LGBT ve Lambdaistanbul LGBT hakları savunucusu olarak ortaya çıkmıştır.
Sonraki yıllarda 'İstanbul Onur Haftası ' etkinlikleri kapsamında bir çok sosyal aktivite, film ve belgesel gösterimleri, paneller, konser ve partiler gibi birleştirici olduğu kadar eğitici organizasyonlar gerçekleştirilmiştir. Son yıllarda ise Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin hükmüne rağmen onur yürüyüşleri yasaklanmıştır.
Tarih boyunca ayrımcılığa, hor görülmeye, çemberin dışında kalmaya zorlanan azınlıklardan olan LGBTİ bireylerin haklarını boyun eğerek değil, savaşarak kazanmalarını birçok ülke büyük bir gurur ile kutlamaktadır. Kış aylarında hazırlıklarına başlanan etkinlikler büyük bir coşku ile paylaşılmaktadır. Rengarenk görüntülere sahne olmakta, birliğin gücüne hitap etmektedir. Kendinden olmayanı korkutucu bulma eğiliminde olan kısıtlayıcı yönetim anlayışına dur demenin nihai başarısı toplumları uğruna mücadele etmeye değer bir hedef için bir araya getirmektedir. Bir çok yaratıcı slogan da çabası elbette.
Onur Yürüyüşü ve LGBT hakları başlıkları akademik çalışmalara da konu oldu elbette. Dergi ve makaleler de güncel sorunlar ve yasa tasarıları hakkında toplumları bilgilendiriyor. Journal of LGBT Youth, lezbiyen, gey, biseksüel, transgender gençlerin ve tabiki sorgulayanların yaşam kalitesini arttırmak için kurulan bir forum örneğin. Burada bilimsel makaleler, politik analizler sunulmakta.
LGBT Aile Çalışmaları Dergisi de LGBT bireylerin ailelerinin çalışmalarını teşvik için tasarlanmıştır. Journal of Homosexuality dergisi toplumsal cinsiyet rolleri, bu rollerin kültürel tarihi gibi bilimsel araştırmalara yer vermekte aynı zamanda da insan cinselliği üzerine yapılan araştırmaların siyasi, ahlaki sonuçlarını analiz eden makaleler yayınlamaktadır.
